درباره کتاب زوربای یونانی

راوی زوربای یونانی یک روشنفکر جوان یونانی است که می‌خواهد برای مدتی کتاب‌هایش را کنار بگذارد. او برای راه‌اندازی مجدد یک معدن زغال سنگ به جزیره کرت سفر می‌کند و درست قبل از مسافرت با مرد ٦٥ ساله رازآمیزی به نام آلکسیس زوربا آشنا می‌شود. این مرد او را قانع می‌کند که وی را به عنوان سرکارگر معدن استخدام کند. آنها وقتی به جزیره کرت می‌رسند در مسافرخانه یک فرانسوی به نام مادام هورتنس سکونت می‌کنند و بعد از آن به کار روی معدن می‌پردازند. با این حال راوی نمی‌تواند بر وسوسه‌اش برای کار بر روی دستنوشته‌های ناتمامش درباره زندگی و اندیشه بودا خودداری کند. در طول ماه‌های بعد، زوربا تاثیر بسیار عمیقی بر مرد می‌گذارد و راوی در پایان به درک تازه‌ای از زندگی و لذت‌های آن می رسد.

زوربا، قهرمان کتاب، گرچه فردی است عامی و تحصیل نکرده، ولی مرد کار است و مرد زندگی. اگر از معتقدات دینی و شوریدگی بی‌حد و پایانش نسبت به زن ــ یا، به قول خودش، آن سرگرمی پایان‌ناپذیر ــ صرف‌نظر کنیم، مردی است بسیار توانا، اهل عمل و فرزانه.

«من و استادم» رمانی از نویسنده ترک‌تبار فرانسوی، الیف شافاک (-۱۹۷۱) است. او در سال ۲۰۱۰ نشان شوالیه‌ی ادبیات و هنر کشور فرانسه را از آنِ خود کرد. آثار این نویسنده به سی زبان ترجمه شده و از طرف ناشران معروفی مثل ویکینگ، پنگوئن، ریزولی و ... به چاپ رسیده‌است. شافاک نویسنده‌ای است که به‌خاطر موقعیت شغلی خاص مادرش که دیپلمات بود، بخش بزرگی از زندگی‌اش را در شهرهای مختلف دنیا، از جمله مادرید، عمان، کُلن، بوستون، میشیگان، آریزونا، آنکارا و استانبول گذرانده‌است. به‌یقین توجه او به مردم و فرهنگ‌های مختلف، در اغلب آثارش آشکار است و رمان «من و استادم» نمونه‌ای از زندگی چندفرهنگی این نویسنده‌ی چیره‌دست است. نویسنده با بهره گرفتن از زبانی که ترکیبی از روایت و گفت‌وگوست، شخصیت‌های تاریخی را در کنار دو شخصیت خیالی این رمان، جهان (پسری از دیار هند) و فیلَش قرار می‌دهد. در جای‌جای رمان ردپای مردمانی از فرهنگ‌های مختلف دیده می‌شود،

بخشی از کتاب پرده نشین

چشم باز نمی‌کنم تا جوشش اشک را روی چهره نگرانش ببینم. دستی محکم چانه‌ام را می‌گیرد و می‌کشد. چشمم که با قفل دهانم باز می‌شود قرصی با خشونت تمام میان دهانم می‌افتد. دستم به سختی بالا می‌آید و روی دست‌های مهربان و مردانهٔ پدرم می‌نشیند. لیوان آبی را که مقابل صورتم بالا می‌آید از او می‌گیرم و با همان صدای خش‌دار و دلخور از زمین و زمان می‌نالم:

ـ خوبم!

با همین پاسخ کوتاه همه نفس راحتی می‌کشند و کسی نمی‌گوید وای به روز بد بودن تو اگر این حال خوبت است!

ـ چه خبره باز شلوغش کردین؟

دستانم را روی میز می‌گذارم و تکیه به پایه‌های محکمش می‌کنم. چشمانم می‌چرخد و روی اولین قهرمان زندگی‌ام قرار می‌گیرد. نگاه نگرانش که با تشر روی مادرم می‌نشیند سری تکان می‌دهم و فکر می‌کنم پدر برای هر بچه‌ای اولین و مقتدرترین مرد دنیاست و این مرد برای من علاوه بر قهرمان بودن، حامی بزرگ و منبع آرامشی ژرف است. دلم از دیدن روسری‌ای که سفت و محکم دور پیشانی‌اش گره خورده، در سینه نبض می‌گیرد. نگاهش می‌چرخد و به صورتم می‌افتد. لب به دندان می‌گزم و چشمان سرخش را از نظر می‌گذرانم. انتظارش را بی‌پاسخ نمی‌گذارم و نرم و زیر لب سلامی می‌کنم.

ـ چه سلامی چه علیکی؟ این چه وضعیتیه که برای خودت درست کردی؟ هیچ به خودت نگاه کردی که به چه روزی افتادی مرد حسابی؟

امان او را هم بریده‌ام که از پس آن قامت صبور این نگاه دلخور و رنجیده با کلامی درد کشیده به صدا درمی‌آید.

ـ نیما داری با خودت چه کار می‌کنی؟ چرا این گند رو این قد همش می‌زنی بچه؟ چی می‌خوای از توش در بیاری آخه؟

قدمی سمتم برمی‌دارد و دست‌هایش را محکم روی میز می‌کوبد.

ـ همه چیز تموم شد پسر! چرا نمی‌خوای بفهمی که بهار ترکت کرده. بهار رفت. تمومش کن اون لعنتیو بچه. تمومش کن!